Handleidingen. We hebben er allemaal een. Sommigen van ons hebben er zelfs meerdere. Sommige gebruiksaanwijzingen veranderen in detail ook nog eens met regelmaat. Dus je blijft aan de gang. Het is een beetje vergelijkbaar met een recept of werkwijze, dus koks zouden daar handig in moeten zijn. In de praktijk valt dat wel mee, want we zijn vrij autistisch en ook goed in negeren en ontwijken. Maar eenmaal uit onze tunnel kunnen we de meeste recepten goed volgen. Behalve als we ze niet snappen, dan geven we er een eigen draai aan en daaruit ontstaan vaak weer nieuwe smaken of ideeen. Dat heet creatief omgaan met toevalligheden. Sommige recepten zijn niet te doen, daar moet je eerst een studie aan besteden. Ik verdenk mensen er weleens van dat ze recepten bewust onnodig ingewikkeld maken om zo de eer bij zichzelf te houden. Maar weet je eenmaal hoe het werkt en snap je hoe je met ingredienten en aanwijzingen om moet gaan dan lukt het meestal wel. Echter, sommige gebruiksaanwijzigen zijn letterlijk lastig te volgen. Dan zoek ik naar de handleiding voor de gebruiksaanwijzing. Dat is niet per se een toegankelijke uitleg zal ik maar zeggen. Gisteren ben ik lang bezig geweest met de nieuwe food-printer. Bleek dat een van de cartridges een storing had, dat stond niet op de gebruiksaanwijzing. Ondertussen had ik zelf al 3 keer een error gehad. De collega die me hielp – nou ja hij stond erbij om te voorkomen dat ik dat ding uit het raam smeet – heeft trouwens ook een gebruikerscode van 2 pagina’s. Hij verstaat de kunst om een heel verhaal te vertellen zonder enige informatie te delen. Daardoor luister ik meestal maar half. Veel praten maar bijna niks zeggen: ‘Weet je nog, toen die ene keer, hij was er ook bij, kom hoe heet ‘ie ook alweer, je weet wel wie ik bedoel, die lange, je kent hem wel, die met dat hoog water, dat waren nog eens tijden, mooi man, ik zal het nooit vergeten, weet je nog, elke dag beuken met alles d’r op en eraan, stonden we zus en zo voorraden te bouwen, snap je wat ik bedoel?’ Nu, met een grote en groeiende diversiteit aan nationaliteiten en achtergronden in mijn team, duurt het weleens wat langer voordat ik mijn collega’s begrijp. Of voordat ze mij snappen. Laatst tijdens een keukenmeeting had ik handen en voeten nodig om duidelijk te maken wat ik precies bedoelde. Ik zag aan de gelaatsuitdrukkingen wie me begreep en wie geen idee had waar het over ging. Mijn Neder-English werd heavy op de proef gesteld. Dat een aantal collega’s geen woord Nederlands begrijpt snap ik, dat de fossielen niet aan Engels doen is een challenge, dus de grootse uitdaging voor mij is om iedereen dezelfde boodschap mee te geven. Het mooist is als er en over en weer discussie op gang komt en er iets ontstaat. Soms blijkt later dat de meeting in de praktijk op 6 manieren is uitgelegd en dan ontstaan hele vreemde en ingewikkelde gerechten of is er geen helderheid over de afspraken. Na de meeting nam een Aziatische collega het woord en hij vertelde blij, lachend en superenthousiast over zijn denkwijze op onze samenwerking. Tenminste dat denk ik te hebben vernomen. Feitelijk had ik het idee dat vrijwel niemand hem begreep. Maar iedereen reageerde enthousiast terug. Gebruiksaanwijzingen, ze zijn belangrijk, maar de kunst is ook om in de persoon te duiken. Ook daar zijn handleidingen voor.
Schouwenburgschrijft 